1.Sarıkaya Öngerilmeli Beton

Yurt dışında en genel anlamda halatlarla germe işlemine öngerilmeli beton (prestressed concrete) denir.   Öngerilmeli beton (prestressed concrete)  da kendi içerisinde tam doğru tanımlamayla ard çekme (post-tensioning ) ve ön çekme (pre-tensioning) şeklinde ayrılır. Bizim bu konuyla ilgili kendi yönetmeliğimiz olan TS3323 (Öngerilmeli beton yapıların hesap ve yapım kuralları)’de de ard çekme ve ön çekme şeklinde geçer.  Fakat Türkiye’de ard germe ve ön germe terimleri yaygınlaşmıştır. Bizde bu deyimleri kullanacağız.

Sarıkaya Ön germe ile ard germede çelik halatın gerdirilmesi ve beton döküm sıraları faklıdır. Ön germede belli bir kalıp içerisinde (gerdirme yatağında) germe çubukları önceden gerilir, beton gerilen çubuklar üzerine dökülür. Beton prizini aldıktan sonra iki ucundan çelik gergiler kesilir ve bu prekast yapı uygulanacağı yere taşınır. Ön germeli eleman ayrık bir şekilde ayrı yerde imal edilir sonradan yapıya taşınır ve eklenir. Bu sebeple öngermenin uygulama alanı ardgermeye göre çok dardır. Çok yaygın olarak kullanıldığı alan köprü kirişleri, geniş açıklıklı yapı kirişleri, kolonları ve delikli döşemeler (panelton)’dir. Bu kirişler başka bir yerde imal edilir ve yerine tek parça halinde yerleştirilir. Ön germede beton dökülmeden, önceden gerilmiş halata parabolik şekil verilmez. Çekme gerilmesi oluşabilecek yerde halatlar düz şekilde gerilir. Çekme gerilmesi basit kirişlerde alt bölümdedir.

                                      Şekil-1: Sırasına göre ön-germe imalatı

                   Ön germe Kirişi                                    Ön germeli Döşeme (Panelton)

                   Ön germeli prekast yapı                     Ön germeli kiriş-döşeme sistemi

Resim-1: Ön germe yapı elemanları

Sarıkaya Ön germede ard germede olduğu gibi kiriş kolon birleşim yerlerinde monolitik, bütünleşik bir davranış sağlanamaz. Bu sebeple öngermenin uygulama alanı sınırlıdır. Mimari gereksinimlerin tamamını karşılayamaz. İmalatında birleşimlerin doğru yapılmaması durumunda yatay yükler altında, özellikle deprem bölgesi olan ülkemizde yetersiz kalacaktır. Ard germe imalatında ise düşey ve yatay elemanlarının birleşim yerlerinin tamamı monolitiktir. Bu sebeple ard germe bütün üst yapı çeşitlerinde kullanılabilir.