1. Çayıralan Sismik izolatörlü yapı statik projesi

Çayıralan Sismik yalıtımlı (izolatör) yapıların statik projesi, deprem mühendisliği alanında yetkin olan statik proje firmaları tarafından hazırlanır. Sismik yalıtımlı (izolatör) yapıların statik çözümüyle yapı kullanıcılarına deprem esnasında birçok avantaj sağlamaktadır. Kurşun çekirdekli ya da çekirdeksiz elastomerik Çayıralan sismik izolatörlü statik proje çözümleri en yaygın kullanımlı çözümlerdir. Ülkemizde de sismik izolatör kullanımı hastanelerde zorunlu olmakla birlikte yaygın bir şekilde kullanılmaya başlanmıştır.  İzolatörlü yapı statik projelendirme, deprem yükü altında yapıların dinamik analizi konusunda deneyimli statik proje firmalar tarafından yapılmalıdır. Bu statik proje firmaları izolatörlerin doğrusal ve doğrusal olmayan özelliklerini ile bu özelliklerin modellenmesi konusunda da çok yetkin, bilgili ve tecrübeli olmalıdır.

2. Yapılarda sismik izolatör ne işe yarar?

Çayıralan Sismik yalıtım (izolatör) konusu 2018-Türkiye deprem yönetmeliğine de girmiş olup, sadece özel hassas yapılarda tercih edilen depremin etkisini azaltıcı özel sistemlerdir.  İzolatörsüz, yaygın olarak yaptığımız yapılar ile ilgili, şiddetli bir deprem sonrası deprem yönetmeliğimizin belirlediği ana hedef; binanın göçmesini önlemek ve insanların hayatta kalmasını sağlamaktır. Fakat şiddetli deprem sonrasında da kullanılmasında, belli tamiratla devam edilmesi hedeflenen önemli yapılarda, bina önem katsayısı 1.5 alınarak hesap yapılır ve bu hedef yakalanır. Devlet daireleri, valilikler, okullar vs. gibi deprem sonrası hemen kullanımda olacak bu gibi yapıların hepsi için izolatörsüz bir şekilde fakat bina önem katsayısı 1.0 yerine 1.5 alınarak yapı tasarımı yapılması ile bu gibi önemli yapılar daha güçlü hale getirilir. Okullar için ülkemizde ve dünya da en yaygın ve makul statik tasarım çözümü bu şekildedir.

3. Sismik izolatörlerin çalışma prensibi nedir?

Yapılara izolatör yapılması durumunda yapı periyodunda büyüme olur ve böylelikle yapı kütlesi daha az bir ivmeye maruz kalır. Bunun sonucunda yapı daha az bir deprem kuvvetine maruz kalır. Yani kolon ve perde altlarına yerleştirilen elastomerik malzeme (sismik yalıtım-izolatör) ile temel amaç olarak, yatay yükler altında yapı davranışı değişmiş olacaktır. İzolatörlü yapı ile izolatörsüz yapı arasında statik yükler altında temel tasarımı, zemin gerilmeleri vs konularında hiçbir fark yoktur. Yapılacak yapımız zaten bodrumlu olup belli bir miktar toprak alınacağı için zemin taşıma kapasitemizde doğal olarak artmaktadır. Yapımızda izolatör olmaması durumunda yapımızın temel tasarımında çözülemez bir konum oluşmamaktadır. İzolatör kullanımı, zemin gerilmesi ya da temel tasarımına yardımcı olması amaçlanan bir sistem değildir.     

4. Sismik izolatör hangi binalar için kullanılır?

Deprem kuvvetini karşılamakta izolatör tercihi yapmak genellikle yapı işletmesinde en küçük bir kesintiye tahammülü olmayan yapılar için kullanılır. Şöyle ki; ameliyat halinde olan bir hastanede deprem olması durumunda depremden etkilenmeden kesintisiz devam etmek için çok maliyetli olan izolatör çözümü seçimi yapılabilir. Ya da bir binanın stratejik kullanımından dolayı yapı içerisinde pahalı cihazlar vs. varsa ve şiddetli bir deprem anında bunların çalışmadan aksaması önlenmek isteniyorsa bu gibi durumlarda maliyetli izolatör yatırımı yapmak makul olacaktır. Fakat yapılacak fakülte binalarında böyle bir hassasiyet bulunmamaktadır. Böyle bir yatırım yapmak eğitim amacı için kullanılacak bir yapı için uygun olmayabilir.